Krok po kroku - 2

09_B - Weż sweter!

Nowe słowa - temat 9-B >>>

209B1 - W rodzinie Majów strzszne zamieszanie. Karol wyjeżdża w Bieszczady, Karolina na obóz do Hiszpani, a panni Joanna i pan Grzegor lecą do Paryża. Wszysczy się pakują.

Karol:

Karolina:

TRYB ROZKAZUJĄCY

Trybu rozkazującego używamy, aby wyrazić polecenie, rozkaz, życzenie lub prośbę.

  • Idź!
  • Zrób to!
  • Nie mów!

Для выражения приказа, просьбы, совета, пожелания:

  • Иди!
  • Сделай это!
  • Не говори!
Как образуется:

Tworzymy go od tematu czasownika w czasie teraźniejszym.

1️⃣ От глагольной основы в настоящем времени

Берём глагол в настоящем времени, 2-е лицо ед. числа, и отрезаем окончание.

Алгоритм для образования формы:
  1. Возьми глагол в 2-м лице ед. числа настоящего времени: np. "czytasz" (ты читаешь)
  2. Отрежь окончание (-sz): czytasz → czyta-
  3. Добавь нужное окончание или оставь как есть в зависимости от лица и числа.
Наказовий спосіб утворюється від основи дієслова:
  • для дієслів першої та другої дієвідміни у формі другої особи однини;
  • для дієслів третьої та четвертої дієвідміни у формі третьої особи множини .
Примеры для I и II спряжения:
  • I koniugacja (например: -ę, -esz)

    Pracować → pracujesz → pracuj! (работай!)

  • II koniugacja (например: -ę, -isz / -ysz)

    Robić → robisz → rób! (делай!)

    Mówić → mówisz → mów! (говори!)

Как узнать спряжение?
  • Если в 1-м лице ед. числа окончания -ę, -esz → I спряжение
  • Если -ę, -isz / -ysz → II спряжение

Dialog

SZEF: Pani Bożeno, czy pamięta pani, że jutro wyjeżdżam na Targi Branżowe?

SEKRETARKA: Naturalnie, przygotowałam już listę rzeczy koniecznych do wzięcia.

SZEF: Jest pani niezastąpiona.

SEKRETARKA: Dziękuję. Proszę sprawdzić, czy potrzebuje pan czegoś jeszcze.

SZEF: Proszę pokazać tę listę. A zatem: katalogi reklamowe i wizytówki - spakowane; próbki naszych produktów - przygotowane; ulotki 500 sztuk - do odebrania z drukarni. Dobrze, proszę jeszcze przygotować pakiety z ofertą specjalną.

SEKRETARKA: Pakiety zaraz będą. Koledzy z działu marketingu już się tym zajęli. Panie dyrektorze, nasze stoisko będzie urządzone według tego projektu. Proszę spojrzeć, czy akceptuje pan ten plan.

SZEF: Tak, wydaje mi się, że prezentuje się dobrze. Czy spot reklamowy jest już przygotowany?

SEKRETARKA: Tak. Jest już na naszym serwerze i dodatkowo na pendrive`ie w razie problemów z internetem. Projektor multimedialny będzie na miejscu, ale proszę pamiętać o służbowym laptopie.

SZEF: Dziękuję za pomoc.

Tłumaczenie

SZEF: Госпожа Божена, помните ли вы, что завтра я уезжаю на Отраслевую Выставку?

SEKRETARKA: Конечно, я уже подготовила список необходимых вещей, которые нужно взять.

SZEF: Вы незаменимы.

SEKRETARKA: Спасибо. Пожалуйста, проверьте, не нужно ли вам ещё чего-то.

SZEF: Покажите этот список. Итак: рекламные каталоги и визитки — упакованы; образцы нашей продукции — подготовлены; 500 штук листовок — нужно забрать из типографии. Хорошо, пожалуйста, ещё подготовьте пакеты со специальным предложением.

SEKRETARKA: Пакеты сейчас будут. Коллеги из маркетингового отдела уже этим занимаются. Господин директор, наше стенд будет оформлено по этому проекту. Посмотрите, одобряете ли вы этот план.

SZEF: Да, мне кажется, выглядит хорошо. Рекламный ролик уже готов?

SEKRETARKA: Да. Он уже на нашем сервере и дополнительно на флешке, на случай проблем с интернетом. Проектор будет на месте, но, пожалуйста, не забудьте служебный ноутбук.

SZEF: Спасибо за помощь.

Dialog 2

Pani Maj: Karol! Ty znów przed komputerem?

Karol: Mhm. (dźwięki mlaskania)

Pani Maj: Co ty robisz? Nie jedz nad klawiaturą! Wytrzyj te okruchy! Dlaczego się nie szykujesz do wyjazdu? Wyłącz to natychmiast i idź się pakować!

Karol: Kiedy ja właśnie robię listę wszystkich rzeczy do spakowania.

Pani Maj: W takim razie przeczytaj mi albo nie, pokaż! No dobrze: karimata, śpiwór... a gdzie namiot?

Karol: Namiot bierze Adam.

Pani Maj: Aha. Sprawdźmy dalej: kuchenka turystyczna, zapałki, zapalniczka... - dobrze cały sprzęt kempingowy jest. Dopisz sobie płyn przeciw komarom. Zobaczmy jeszcze ubrania. Mniej więcej masz wszystko. Tylko weź ten gruby sweter i pamiętaj o kurtce przeciwdeszczowej i kąpielówkach!

Tłumaczenie

Pani Maj: Кароль! Ты опять за компьютером?

Karol: Угу. (звуки чавканья)

Pani Maj: Что ты делаешь? Не ешь над клавиатурой! Вытри эти крошки! Почему ты не готовишься к поездке? Немедленно выключи это и иди собираться!

Karol: Но я как раз составляю список всех вещей для упаковки.

Pani Maj: В таком случае, прочитай мне... или нет, покажи! Ну хорошо: каремат, спальный мешок... а где палатка?

Karol: Палатку берёт Адам.

Pani Maj: Ага. Давай проверим дальше: туристическая плитка, спички, зажигалка... — хорошо, всё походное снаряжение есть. Запиши себе ещё средство от комаров. Посмотрим ещё одежду. В целом у тебя всё есть. Только возьми этот тёплый свитер и не забудь про дождевик и плавки!

Dialog 3

Karolina: Mamo, nie widziałaś gdzieś moich sandałów?

Pani Maj: Leżą w przedpokoju koło wieszaka. Masz już wszystko?

Karolina: Prawie. Brakuje mi tylko kosmetyków.

Pani Maj: Koniecznie spakuj krem z filtrem. I nie zapomnij o paszporcie!

Karolina: Przecież wiem, mamo! Nie jestem dzieckiem!

Pani Maj: Karolinko, ja cię bardzo proszę, żebyś nie uważała się za zbyt dorosłą. Zwłaszcza na wakacjach w Hiszpanii. Pamiętaj, nie chodź nigdzie sama, nie wracaj za późno, a przede wszystkim nie zadawaj się z nieznajomymi. Bądź rozsądna!

Tłumaczenie

Karolina: Мам, ты не видела где-нибудь мои сандалии?

Pani Maj: Лежат в прихожей возле вешалки. У тебя уже всё собрано?

Karolina: Почти. Мне не хватает только косметики.

Pani Maj: Обязательно возьми крем с фильтром. И не забудь паспорт!

Karolina: Мама, ну я же знаю! Я уже не ребёнок!

Pani Maj: Каролина, я тебя очень прошу, не считай себя слишком взрослой. Особенно на каникулах в Испании. Помни: не ходи никуда одна, не возвращайся слишком поздно и самое главное — не связывайся с незнакомцами. Будь разумной!

4. Proszę uzupiełnić

Odpowiedź

Proszę uzupiełnić dialog.

MAMA: Adam, nie (oglądać) oglądaj tyle telewizji! I nie (czytać) ................ tych głupich komiksów!

ADAM: One wcale nie są głupie! Sama kiedyś mówiłaś, że rozwijają wyobraźnię.

MAMA: Nie (dyskutować) ........................................ ze mną! Lepiej (zrobić) .................... porządek w swoim pokoju, (wyrzucić) .............................. śmieci i (wziąć) ............... psa na spacer.

ADAM: Nie (denerwować się) ............................................................ mamo i nie (krzyczeć) .............................. na mnie!

MAMA: No już dobrze, nie krzyczę, ale ty (brać się) ............................................. od razu za pracę!

Odpowiedź

MAMA: Adam, nie (oglądać) oglądaj tyle telewizji! I nie (czytać) czytaj tych głupich komiksów!

ADAM: One wcale nie są głupie! Sama kiedyś mówiłaś, że rozwijają wyobraźnię.

MAMA: Nie (dyskutować) dyskutuj ze mną! Lepiej (zrobić) zrób porządek w swoim pokoju, (wyrzucić) wyrzuć śmieci i (wziąć) weź psa na spacer.

ADAM: Nie (denerwować się) denerwuj się mamo i nie (krzyczeć) krzycz na mnie!

MAMA: No już dobrze, nie krzyczę, ale ty (brać się) bierz się od razu za pracę!

6. Proszę uzupiełnić dialog.

Państwo Maj wyjeżdżają do Paryża, a Karol jedzie na obóz w Bieszczady. Pani Maj przygotowała dla syna długą listę rzeczy, o których ma pamiętać.

Karol, przed wyjazdem:

  1. (spakować) Spakuj plecak!
  2. (wziąć) ............... paszport!
  3. (zapłacić) .............................. rachunki!
  4. (zadzwonić) ................................... do babci!
  5. (odwołać) ................................... wizytę u dentysty!
  6. (posprzątać) .................................................. swój pokój!
  7. (wyrzucić) .............................. śmieci!
  8. (podlać) .............................. kwiaty!
  9. (odkurzyć) .............................. całe mieszkanie!
  10. (wyłączyć) .............................. komputer!
  11. (zgasić) .................... światło!
  12. (zamknąć) ................................... drzwi!
Odpowiedź
  1. (spakować) Spakuj plecak!
  2. (wziąć) Weź paszport!
  3. (zapłacić) Zapłać rachunki!
  4. (zadzwonić) Zadzwoń do babci!
  5. (odwołać) Odwołaj wizytę u dentysty!
  6. (posprzątać) Posprzątaj swój pokój!
  7. (wyrzucić) Wyrzuć śmieci!
  8. (podlać) Podlej kwiaty!
  9. (odkurzyć) Odkurz całe mieszkanie!
  10. (wyłączyć) Wyłącz komputer!
  11. (zgasić) Zgaś światło!
  12. (zamknąć) Zamknij drzwi!

6_1. Proszę uzupełnić. [209B6_1]

NAUCZYCIELKA: (wy / otworzyć) Otwórzcie książki na stronie 37, (wy / przeczytać) ..................................... tekst i (wy / uzupełnić) ................................. tabelę.

UCZEŃ: Proszę pani, ja nie rozumiem połowy słów z tego tekstu.

NAUCZYCIELKA: (ty / podkreślić) ........................................ nowe słowa i (ty / wypisać) .............................. je na kartce. Potem (ty / porównać) ........................................ je z definicjami na tablicy. (ty / spróbować) ................................... je dopasować. Może ci się uda wyjaśnić sens nowych słów bez mojej pomocy.

Odpowiedź

NAUCZYCIELKA: (wy / otworzyć) Otwórzcie książki na stronie 37, (wy / przeczytać) przeczytajcie tekst i (wy / uzupełnić) uzupełnijcie tabelę.

UCZEŃ: Proszę pani, ja nie rozumiem połowy słów z tego tekstu.

NAUCZYCIELKA: (ty / podkreślić) Podkreśl nowe słowa i (ty / wypisać) wypisz je na kartce. Potem (ty / porównać) porównaj je z definicjami na tablicy. (ty / spróbować) Spróbuj je dopasować. Może ci się uda wyjaśnić sens nowych słów bez mojej pomocy.

Что такое niech?

Слово niech в польском языке используется для образования повелительного наклонения в более вежливой, нейтральной или формальной форме, а также для выражения пожеланий или приказов относительно кого-то другого.

Это частица, которая вводит команду, пожелание или указание.

Где и как используется:

  1. Когда обращаемся вежливо к кому-то:

    Niech pan usiądzie! — Пусть господин сядет!

  2. Когда говорим о третьем лице:

    Niech Jola to zrobi! — Пусть Йола это сделает.

  3. Для группы в вежливой форме:

    Niech państwo wejdą! — Пусть дамы и господа войдут!

Как образуются предложения с niech

Niech + глагол в 3-м лице (он/она/они)

  • Для любого лица или числа глагол берётся так, как будто речь идёт о «он», «она», «они» (третье лицо).
  • Меняется не сама форма глагола, а добавляется частица niech перед глаголом.
✅ Примеры для сравнения:
Кому говорим? Без niech (обычное повелительное) С niech
Ты (ty) Usiądź! (Сядь!) (Nie używamy z ty)
Он (on) --- Niech usiądzie! (Пусть сядет!)
Она (ona) --- Niech siada! (Пусть садится!)
Они (oni) --- Niech usiądą! (Пусть сядут!)
Pan/Pani (вежливо) --- Niech pan usiądzie!

Niech не изменяет глагол. Она просто указывает, что это пожелание, просьба, приказ, адресованный в третьем лице или вежливой форме.

Структура предложения:
  • Niech + глагол в форме третьего лица
  • Niech on idzie! → Пусть он идёт!
  • Niech pani weźmie kawę. → Пусть госпожа возьмёт кофе.
  • Niech oni czekają. → Пусть они подождут.
Uwaga!

объяснение, почему в этих двух примерах разные формы глагола:

  • Niech usiądzie! → глагол usiąść (садиться, сесть) → форма совершенного вида
  • Niech siada! → глагол siadać (садиться) → форма несовершенного вида

6_2. Proszę uzupełnić. [209B6_2]

  1. Niech pan usiądzie! -> Usiądź! (ty)
  2. Nie rób tego! -> Niech pani tego nie robi! (pani)
  3. Niech państwo zostaną! -> ......................... (wy)
  4. Wyjdź stąd! -> ......................... (pan)
  5. Przeczytajcie to! -> ......................... (państwo)
  6. Niech Jola to podpisze! -> ......................... (ty)
  7. Niech pan mówi ciszej! -> ......................... (my)
  8. Zaproście ją! -> ......................... (państwo)
  9. Niech to dziecko zje obiad! -> ......................... (ty)
  10. Pomóżmy mu! -> ......................... (pan)
Odpowiedź
  1. Niech pan usiądzie! -> Usiądź! (ty)
  2. Nie rób tego! -> Niech pani tego nie robi! (pani)
  3. Niech państwo zostaną! -> Zostańcie! (wy)
  4. Wyjdź stąd! -> Niech pan stąd wyjdzie! (pan)
  5. Przeczytajcie to! -> Niech państwo to przeczytają! (państwo)
  6. Niech Jola to podpisze! -> Podpisz to. (ty)
  7. Niech pan mówi ciszej! -> Mówmy ciszej! (my)
  8. Zaproście ją! -> Niech państwo ją zaproszą! (państwo)
  9. Niech to dziecko zje obiad! -> Zjedz obiad! (ty)
  10. Pomóżmy mu! -> Niech pan mu pomoże! (pan)

6_3. Proszę uzupełnić. [209B6_3]

  1. Uwe, (wyłączyć) wyłącz już komputer!
  2. Javier, (zrobić) .................... pracę domową!
  3. Angela, (iść) ............... do sklepu!
  4. Dzieci, (posprzątać) ................................................................. ze stołu!
  5. Tom, (chodzić) ......................... z nami do kina!
  6. Kochani, (przyjechać) ....................................................... do nas!
  7. Mami, (wysłać) .............................. mi to zdjęcie!
  8. Kochanie, (my / skończyć) ........................................ już te porządki!
  9. Aniu, (odpisać) .............................. na maile!
  10. Mamo, nie (zapomnieć) ........................................ o zebraniu!
Odpowiedź
  1. Uwe, (wyłączyć) wyłącz już komputer!
  2. Javier, (zrobić) zrób pracę domową!
  3. Angela, (iść) idź do sklepu!
  4. Dzieci, (posprzątać) posprzątajcie ze stołu!
  5. Tom, (chodzić) chodź z nami do kina!
  6. Kochani, (przyjechać) przyjedźcie do nas!
  7. Mami, (wysłać) wyślij mi to zdjęcie!
  8. Kochanie, (my / skończyć) skończmy już te porządki!
  9. Aniu, (odpisać) odpisz na maile!
  10. Mamo, nie (zapomnieć) zapomnij o zebraniu!

6_4. Proszę uzupełnić. [209B6_4]

  1. Adam, (zadzwonić) zadzwoń do Małgosi!
  2. Dzieci, (dokończyć) .................................................. zadanie!
  3. Tomku, (pokazać) ......................... mi to zdjęcie!
  4. Mami, (odebrać) ................................... telefon!
  5. (wy / zaznaczyć) .................................................. ten fragment tekstu!
  6. (my / kupić) ......................... psa!
  7. (my / wyjść) ................................... stąd jak najszybciej!
  8. (wy / przepisać) ....................................................... to zdanie!
  9. Uwe, (zapłacić) .............................. rachunki!
  10. Javier, (wylogować się) ....................................................... z Internetu.
Odpowiedź
  1. Adam, (zadzwonić) → Zadzwoń do Małgosi!

    Объяснение:

    • Основа глагола zadzwonić (совершенный вид) → zadzwon-
    • Для ty (ты) в повелительном наклонении: zadzwon + ъ (ь мягкости нет) → zadzwoń.

      Формула: temat + końcówka dla "ty" (-ø lub -j).

  2. Dzieci, (dokończyć) → Dokończcie zadanie!

    Объяснение:

    • Основа dokończyć → dokończ-
    • Для wy (вы, дети) прибавляем -cie: dokończcie.
  3. Tomku, (pokazać) → Pokaż mi to zdjęcie!

    Объяснение:

    • Основа pokazać → pokaż-
    • Для ty: pokaż (нет окончания)

      Здесь уже в форме третьего лица основа заканчивается на ż, поэтому ничего не прибавляется.

  4. Mami, (odebrać) → Odbierz telefon!

    Объяснение:

    • Odebrać → odbierz- (в повелительном наклонении чередование!)
    • Для ty используется уже готовая форма с чередованием: odbierz.

      Это типично для czasowników 2-й спряжения (-ę, -esz): происходят изменения в основе (odbierać → odbierz).

  5. (wy / zaznaczyć) → Zaznaczcie ten fragment tekstu!

    Объяснение:

    • Zaznaczyć → zaznacz-
    • Для wy добавляем -cie: zaznaczcie.
  6. (my / kupić) → Kupmy psa!

    Объяснение:

    • Kupić → kup-
    • ДДля my всегда добавляем окончание -my: kupmy.

      Форма стандартная для первого лица множественного числа.

  7. (my / wyjść) → Wyjdźmy stąd jak najszybciej!

    Объяснение:

    • Wyjść → wyjd-
    • Для my: wyjd + my → wyjdźmy.

      Форма wyjdźmy — устойчивая, здесь też есть чередование, как в odbierz.

  8. (wy / przepisać) → Przepiszcie to zdanie!

    Объяснение:

    • Przepisać → przepisz-
    • Для wy: przepisz + cie → przepiszcie.

      Такое же правило, как в dokończyć/zaznaczyć.

  9. Uwe, (zapłacić) → Zapłać rachunki!

    Объяснение:

    • Zapłacić → zapłać-
    • Для ty: zapłać (готовая форма, здесь уже корень изменён: płacić → zapłać).

      Так часто бывает с глаголами II спряжения.

  10. Javier, (wylogować się) → Wyloguj się z Internetu!

    Объяснение:

    • Wylogować się → wyloguj-
    • Для ty: wyloguj + się → wyloguj się.

      Глаголы с końcówką -ować образуют повелительное наклонение с окончанием -uj!

✍️ Как образуются повелительные формы в общем:

Лицо Правило Пример
ty Основа + ничто или -j zadzwoń, pokaż, wyloguj
wy Основа + cie zaznaczcie, przepiszcie
my Основа + my kupmy, wyjdźmy
pan/pani/państwo niech + глагол 3-го лица niech pan wejdzie

✅ На что обратить внимание:

  • -ić, -yć, -ać, -ować → дают разные формы, но принципы схожи: основа + окончание для ty/wy/my.
  • В некоторых глаголах происходят чередования (например: pisać → pisz, odebrać → odbierz).
  • Глаголы на -ować чаще дают форму с -uj (wyloguj, maluj).

6_5. Proszę uzupełnić. [208B6_5]

  1. (pan / zadzwonić) Niech pan zadzwoni do Małgosi!
  2. (państwo / dokończyć) ............................................................................................................. zadanie!

  3. (pan / pokazać) ................................................................................ mi to zdjęcie!
  4. (pani /odebrać) .............................................................................................. telefon!
  5. (państwo / zaznaczyć) ............................................................................................................. ten fragment tekstu!
  6. (oni / kupić) ........................................................................... psa!
  7. (państwo / wyjść) .............................................................................................. stąd jak najszybciej!
  8. (one / przepisać) .............................................................................................. to zdanie!
  9. (pani / zapłacić) ......................................................................................... rachunki!
  10. (pan / wylogować się) ............................................................................................................. z Internetu.
Odpowiedź
  1. (pan / zadzwonić) Niech pan zadzwoni do Małgosi!
  2. (państwo / dokończyć) Niech państwo dokończą zadanie!

  3. (pan / pokazać) Niech pan pokaże mi to zdjęcie!
  4. (pani /odebrać) Niech pani odbierze telefon!
  5. (państwo / zaznaczyć) Niech państwo zaznaczą ten fragment tekstu!
  6. (oni / kupić) Niech oni kupią psa!
  7. (państwo / wyjść) Niech państwo wyjdą stąd jak najszybciej!
  8. (one / przepisać) Niech one przepiszą to zdanie!
  9. (pani / zapłacić) Niech pani zapłaci rachunki!
  10. (pan / wylogować się) Niech pan wyloguje się z Internetu.

6_6. Proszę uzupełnić. [208B6_6]

  1. Niech państwo wejdą!

    Uwe wejdź !

  2. Zabierz dokumenty!

    (pan) .................................................. dokumenty!

  3. Niech pan zamknie drzwi!

    Javier, ................................... drzwi!

  4. Niech ona będzie cicho!

    Karolina, .................... cicho!

  5. Niech pani otworzy listonoszowi!

    Mami, .............................. listonoszowi!

  6. Weź prysznic!

    (pan) ................................................................................ prysznic!

  7. Niech pan ma na uwadze ten termin!

    Tom, .................... na uwadze ten termin!

  8. Mami, uważaj na gaz!

    (państwo) ........................................................................................................ na gaz!

  9. Niech państwo nie zostawią włączonej kuchenki!

    Dzieci, nie ............................................. włączonej kuchenki!

  10. Niech pan sprawdzi dane na formularzu.

    Angela, ................................... dane na formularzu.

Odpowiedź
  1. Niech państwo wejdą!

    Uwe wejdź !

  2. Zabierz dokumenty!

    (pan) Niech pan zabierzedokumenty!

  3. Niech pan zamknie drzwi!

    Javier, zamknij drzwi!

  4. Niech ona będzie cicho!

    Karolina, bądź cicho!

  5. Niech pani otworzy listonoszowi!

    Mami, otwórz listonoszowi!

  6. Weź prysznic!

    (pan) Niech pan weźmie prysznic!

  7. Niech pan ma na uwadze ten termin!

    Tom, miej na uwadze ten termin!

  8. Mami, uważaj na gaz!

    (państwo) Niech państwo uważają na gaz!

  9. Niech państwo nie zostawią włączonej kuchenki!

    Dzieci, nie zostawcie włączonej kuchenki!

  10. Niech pan sprawdzi dane na formularzu.

    Angela, sprawdź dane na formularzu.