Krok po kroku - 2
04 - Dwaj, Trzej, Czterej
Komunikacja budowanie definicji opis
Słownistwo nazwy narodowości, nazwy zawodów, sport
Gramatyka mianownik L.mn. rzeczowników, liczebniki
Nowe słowa >>>
📚 Komentarz 3: MIANOWNIK MĘSKOOSOBOWY
(Именительный падеж, мужской личный род, множественное число)
🔹 Что такое "męskoosobowy"?
Это существительные, которые обозначают:
- мужчин или
- группы людей, в которых есть хотя бы один мужчина.
Примеры:
mężczyźni, chłopcy, studenci, lekarze, aktorzy, uczniowie, ludzie
🔹 Какие местоимения и вопросительные слова используются с ними?
- Местоимения: oni, ci, tamci
- Вопросы: kto?, jacy?, którzy?
🧩 Образование множественного числа для męskoosobowy
Окончание зависит от темы (основы) слова и его фонетических особенностей, но есть и лексические исключения.
✅ 1. Окончание -i
Используется для твердой основы, если слово не заканчивается на -k, -g, -r.
Примеры:
- student → studenci
- aktor → aktorzy
(обратите внимание: aktor — исключение, несмотря на -r)
✅ 2. Окончание -y
Для слов, заканчивающихся на:
- -k, -g, -r
Примеры:
- Polak → Polacy
- Niemiec → Niemcy
(хотя по форме -ec, склоняется особым образом)
✅ 3. Окончание -e
Для слов на:
- функционально мягкие согласные: -sz, -cz, -dz, -ż, -rz
- мягкие согласные: -ś, -ć, -ź, -dź, -ń
- Также: -l, -j и -anin
Примеры:
- żołnierz → żołnierze
- pan → panowie / panowie (вежливо)
- Amerykanin → Amerykanie
- Rosjanin → Rosjanie
✅ 4. Окончание -owie
Используется с:
- профессиями, титулами, престижными званиями, родственными терминами, односложными национальностями
Примеры:
- król → królowie
- nauczyciel → nauczyciele
- ojciec → ojcowie
- Polak → Polacy
💡 -owie подчеркивает престиж и формальность.
✅ Факультативные окончания (две допустимые формы)
Некоторые слова допускают две формы: с -owie (более формально) и с обычной:
Примеры:
- profesorowie / profesorzy
- biologowie / biolodzy
- inżynierowie / inżynierzy
❗ Исключения и особые формы
Некоторые слова имеют особые формы во множественном числе:
| Единственное | Множественное | Перевод |
|---|---|---|
| brat | bracia | брат – братья |
| człowiek | ludzie | человек – люди |
| ksiądz | księża | священник – священники |
🔢 Особые формы числительных: 2, 3, 4
В именительном падеже мужского личного рода есть специальные формы числительных:
- dwaj, trzej, czterej
- 🔹 Пример: dwaj panowie — два господина
💡 Эти формы согласуются с глаголом в множественном числе.
Но! Альтернативные формы — dwóch, trzech, czterech — требуют родительного падежа и глагола в единственном числе:
| Им. падеж + глагол мн. числа | Род. падеж + глагол ед. числа |
|---|---|
| Dwaj studenci stoją tutaj. | Dwóch studentów stoi tutaj. |
| Trzej chłopcy biegli tam. | Trzech chłopców biegło tam. |
⚠️ Внимание к временам:
В прошедшем и будущем сложном времени при конструкции с dopełniacz (родительный) глагол принимает нейтральную форму (по сути — как для среднего рода):
- Dwóch studentów stało tam.
- Dwóch studentów będzie stało tutaj.
6. Proszę odpowiedzić na pytania. [204A6]
1. Kim są koledzy Mami?
Koledzy Mami to aktorzy i medycyny.
2. Dlaczego dwaj z nich są brudni?
Dwaj są brudni, bo .
3. Dlaczego nie jedzą mięsa?
Dlaczego nie jedzą mięsa? (птица)
4. Dlaczego nie jedzą mięsa?
Dlaczego nie jedzą mięsa? pana Grzegorza.
7_2 Proszę napisać liczbe mnogi. [204A7_8]
1. nauczyciel - nauczyciele
2. antykwariusz -
3. przyjaciel -
4. złodziej -
5. obywatel -
6. listonosz -
7. karierowicz -
8. smakosz -
9. leń
10. kowboj -
11. góral -
12. gracz
7_3 Proszę napisać liczbe mnogi. [204A7_7]
1. starzec - starcy
2. kierowca -
3. sprzedawca -
4. cudzoziemiec -
5. naukowiec -
6. sportowiec -
7. obcokrajowiec -
8. pracodawca -
9. wdowiec
10. mieszkaniec -
11. mędrzec -
12. dowódca
7_4 Proszę napisać liczbe mnogi. [204A7_6]
1. chemik - chemicy
2. Berlińczyk -
3. filolog -
4. rybak -
5. informatyk -
6. psycholog -
7. dietetyk -
8. dermatolog -
9. pedagog
10. lotnik -
11. astrolog -
12. pływak
7_5 Proszę napisać liczbę mnogą. [204A7_5]
1. recepcjonista - recepcjoniści
2. farmaceuta -
3. ekonomista -
4. buddysta -
5. kosmonauta -
6. konserwatysta -
7. protestant -
8. maszynista -
9. emeryt
10. absolwent -
11. specjalista -
12. dyrygent
8. Proszę zamienić na liczbę mnogą. [204A8]
1. Lekarz pracuje w szpitalu.
Lekarze pracują w szpitalach.
2. Policjant skontrolował samochód.
.
3. Pracownik będzie podpisywał umowę.
.
4. Prezenter musi dobrze wyglądać.
.
5. Dziadek żył 90 lat.
.
6. Przewodnik pokaże muzeum.
.
7. Złodziej ukradł portfel.
.
8. Stylista je sałatkę.
.
9. Profesor zrobił egzamin.
.
10. Marsjanin atakuje!
!
przewodnik - гид
Przewodnik oprowadzał nas po mieście.
ukraść - украсть
Złodziej włamał się do domu i ukradł telewizor.
złodziej - вор
Złodziej został przyłapany na kradzieży w sklepie sportowym
być na topie - быть на вершине
Nie wiem, jaki zespół obecnie jest na topie.
cierpliwość - терпение
Brakuje mi cierpliwości, by zajmować się dziećmi.
czarna magia - черная магия
dusza - душа
Według chrześcijan dusza ludzka po śmierci trafia do nieba, czyśćca lub piekła.
kiedyś - когда-то
Czy byłeś w Nowym Jorku?
notariusz - нотариус
Bogacz złożył swój testament u notariusza.
odpowiedni - соответствующий
Zawsze ubieraj strój odpowiedni do okazji.
prawo - право
prokurator - прокурор
Oskarżycielem w sprawie jest prokurator.
przechodzić z ojca na syna
переходить
из поколения в поколение
Niektóre cechy przechodzą z ojca na syna.
przyjmować w prywatnym gabinecie
принимать в частном кабинете
Znany dermatolog przyjmuje w prywatnym gabinecie.
robić interesy - делать бизнес
Znany biznesmen robi interesy w Rosji.
szkoła państwowa - государственная школа
Nie każda szkoła państwowa jest gorsza od prywatnej.
wesele - свадьба
Na ich weselu było stu gości.
wiedza - знания
Moja wiedza o tym przedmiocie jest niewystarczająca dla zdania egzaminu.
wymagać - требовать
Rodzice wymagają posłuszeństwa od dzieci.
wystawa - выставка
W najbliższych dniach odbędzie się wystawa współczesnego malarstwa.
8_1. Proszę zamienić na liczbę mnogą. [204A8_1]
1. Kierowca Fomuły 1 miał wypadek.
Kierowcy Fomuły 1 mieli wypadki.
2. Malarz sprzedał obraz.
.
3. Recenzent nie oglądał tego filmu.
.
4. Działacz fundacji zebrał fundusze.
.
5. Konsument poszedł do sądu.
.
6. Leśnik karmił zwierzę.
.
7. Materialista miał dużo pieniędzy.
.
8. Stoczniowiec buduje statek.
.
9. Kasjer zgubił dokument.
.
10. Tylko okulista mógł zbadać oko.
.
11. Przebieraniec miał fajny kostium.
.
12. Harcerz zjadł kotlet i sałatkę.
.
8_2. [204A8_2]
Tragedia w górach.
(4) Czterej polscy (himalaista) stanęli na szczycie Broad Peak (8051 m n.p.m.). Szczyt ten zdobyli w latach 50-tych (Austriak) , ale dopiero (Polak) weszli na niego zimą. Wcześniej bezskutecznie próbowali (Kanadyjczyk) , (Hiszpan) i (Włoch) . Niestety, podczas zejścia (2) (uczestnik) polskiej wyprawy zaginęli. Po trzech dniach (organizator) i (lekarz) ekspedycji uznali ich za zmarłych. Doświadczeni (wspinacz) mówią: takie są góry.
Niezwykłe konklawe.
Po rezygnacji Benedykta XVI kardynałowie zebrali się na konklawe. Wśród nich najliczniejsi byli (Włoch) , (Amerykanin) i (Niemiec) . (elektor) wybrali na nowego papieża biskupa Buenos Aires. (pielgrzym) z całego świata czekali na biały dym na Placu św. Piotra, a potem długo wiwatowali, zwłaszcza (Argentyńczyk) . i inni (mieszkaniec) Ameryki Południowej. Po nowym papieżu (katolik) oczekują zmian w kościele.
Bieg Piastów.
To największy masowy bieg narciarski w Polsce, w którym startują zarówno (zawodowca) , jak i (amator) . Co roku, w pierwszy marcowy weekend, przyjeżdżają do Szklarskiej Poręby (narciarz) z całej Europy. Tegoroczni (zwycięzca) to (Czech) , a w pierwszej dziesiątce znaleźli się też (Niemiec) i (Polak) . Najstarsi (biegacz) mieli ponad 90 lat!
9. Proszę wpisać końcówki w liczbie nogiej.
Uwaga na alternacje! [204A9]
1. okuliści
2. ojc
3. emery
4. dziennika
5. prezes
6. męż
7. kucha
8. inżynier
9. chirur
10. ekonomi
11. rolni
12. sprzedawc
9_1. Proszę wpisać końcówki w liczbie nogiej.
Uwaga na alternacje! [204A9_1]
1. premierzy
2. poe
3. sędzi
4. tury
5. dziadks
6. dyrekto
7. kierowni
8. egoi
9. filolo
10. szef
11. robotni
12. lokaj
9_2. Proszę wpisać końcówki w liczbie nogiej.
Uwaga na alternacje! [204A9_2]
1. wnukowie
2. kowboj
3. polity
4. kompozyto
5. architek
6. narcia
7. bohater
8. następc
9. biegacz
10. optymi
11. face
12. przewodni
10. O jakich zawodach mówi lektor?
Proszę posłuchać jeszcze raz i zanotować najważniejsze informacje.
a)
Результат:
b) fotografowie
Результат:
c) prawnicy
Результат:
d) fryzjerzy
Результат:
e) biznesmeni
Результат:
f) psycholodzy/psychologowie
Результат:
g) piosenkarze/artyści
Результат:
h) informatycy
Результат:
wystawa - выставка
W najbliższych dniach odbędzie się wystawa współczesnego malarstwa.
zarabiać - зарабатывать
W tej pracy zarabiam dużo pieniędzy.
zarabiać na życie - зарабатывать на жизнь
Zarabiam na życie jako nauczyciel.
akcjonariusz - гость
Za kilka dni przyjadą do nas goście.
do odwołania - подлежит отмене
Sklep jest nieczynny do odwołania.
kłamać - врать
Niektórzy ludzie nałogowo kłamią.
mucha - муха
Mucha to bardzo dokuczliwy owad.
niedźwiedź - медведь
Turyści nie powinni zbliżać się do niedźwiedzi.
odkryć nowy gatunek - открыть новый вид
Naukowcy odkryli nowy gatunek kota.
rektor - ректор
Rektor uczelni przywitał nowych studentów.
VAT - НДС
VAT to podatek od towarów i usług
10_1. Proszę zamienić na liczbę mnogą. [204A10_1]
1. kominiarz / czyścić / komin =>
Kominiarze czyszczą kominy
2. krawiec / szyć / ubranie =>
.
3. garncarz / lepić / garnek =>
.
4. zdun / budować / piec =>
.
5. kowal / wykuwać / przedmiot metalowy =>
.
6. introligator / oprawiać / książka =>
.
7. ślusarz / naprawiać / zamek =>
.
8. kapelusznik / projektować / kapelusz =>
.
9. dekarz / naprawiać / dach =>
.
10. lutnik / budować / instrument strunowy =>
.
11. ramiarz / oprawiać / obraz =>
.
12. zegarmistrz / reperować / zegarek =>
.
13. stolarz / robić / mebel =>
.
14. szklarz / szklić / okno =>
.
10_2. Proszę zamienić na liczbę odnya. [204A10_2]
1. Mordercy siedzą już w areszcie. =>
Morderca siedzi już w areszcie.
2. Pracownicy szkoły zawiadomili prokuraturę. =>
.
3. Emigranci chcą wrócić do swoich domów. =>
.
4. Generałowie nabrali wody w usta. =>
.
5. Szantażyści czekają na procesy. =>
.
6. Węgrzy mają nowe podatki. =>
.
7. Turyści zaplanowali wycieczki. =>
.
8. Krakowianie mają dość smogu. =>
.
9. Bogacze zapłacą więcej. =>
.
10. Opozycjoniści to chuligani. =>
.
11. Wietnamczycy kupili te banki. =>
.
12. Showmani zrobili reklamy. =>
.