🧠 Dopełniacz — Родительный падеж

II przypadek — Kogo? Czego?

DOPEŁNIACZ LICZBY POJEDYNCZEJ

DOPEŁNIACZ LICZBY MNOGIEJ

📌 Когда используется Dopełniacz?

  1. После отрицания:

    Mam kota. (У меня есть кот.)

    -> → Nie mam kota. (У меня нет кота.)
  2. После некоторых предлогов:
    • bez (без), do (к, в), od (от), z (с), dla (для), u (у), wokół (вокруг), obok (рядом), podczas (во время), zamiast (вместо)
    • przykład: bez mleka, dla mamy, u lekarza
  3. Для выражения принадлежности:

    książka Anny – книга Анны

  4. Количественные выражения:
    • dużo czasu – много времени
    • kilo jabłek – килограмм яблок

DOPEŁNIACZ LICZBY POJEDYNCZEJ

▶ Rodzaj męski

W dopełniaczu liczby pojedynczej istotne jest rozróżnienie rzeczowników rodzaju męskiego na dwie kategorie:

  • żywotne — люди и животные
    • rzeczownik: -a
    • przymiotnik: -ego
  • nieżywotne — предметы, растения, явления, действия, абстракции
    • rzeczownik: -a / -u
    • przymiotnik: -ego

🔸 Dystrybucja końcówek -a / -u dla nieżywotnych rzeczowników:

-u:

  • transport (np. samochodu, roweru)
  • pojęcia abstrakcyjne (problemu, hałasu, chaosu)
  • rzeczowniki zbiorowe (lasy, tłumu, cukru)
  • substancje płynne i półpłynne (soku, majonezu, kleju)
  • nazwy dni tygodnia

-a:

  • nazwy miesięcy
  • nazwy sportów i gier
  • tańce
  • naczynia i sztućce
  • narzędzia
  • owoce i warzywa
  • nazwy walut
  • marki samochodów

📚 Zasady użycia (Примеры употребления):

  1. Negacja:

    Nie lubię sera, nie kocham Adama, nie mam dziewczyny

  2. Posiadanie:(принадлежность)

    samochód Tomka, dom Agnieszki, pies dziecka

  3. Określenie czasu:

    drugiego maja, pierwszego września

  4. Ilości:

    dużo ludzi, mało czasu, trochę wody

  5. Miary:

    kilogram ziemniaków, litr mleka

  1. Opakowania:

    paczka ciastek, butelka wody

  2. Czasowniki:

    słuchać, szukać, używać, potrzebować, bać się, życzyć, pilnować, zapominać, brakować

  3. Przyimki:

    do, od, z, u, koło, obok, naprzeciwko, wprost, bez, dla, około, podczas, spośród, zza

  4. Wyrażenia przyimkowe:

    z powodu, w razie, w ciągu, w czasie

  5. Przysłówki:

    blisko, niedaleko

📌 Przykładowe ilości, miary, opakowania i naczynia

ILOŚCI

  • dużo studentów
  • mało nauczycieli
  • kilka osób
  • kilkanaście książek
  • trochę mleka
  • niewiele pieniędzy
  • kawałek czekolady
  • 20 plastrów szynki

MIARY

  • ćwierć
  • gram
  • dekagram
  • kilogram
  • mililitr
  • centymetr
  • metr
  • kilometr

OPAKOWANIA I NACZYNIA

  • paczka kawy
  • butelka wina
  • pudełko cukierków
  • karton mleka
  • torebka herbaty
  • kubek wody
  • filiżanka herbaty
  • 20 plastrów szynki
  • kieliszek wina

🔸 Genetivus partitivus

Когда количество неопределённое и речь идёт о части, используется родительный падеж:

Kupiłem (kawałek) sera, (bochenek) chleba, (trochę) cebuli.

DOPEŁNIACZ LICZBY MNOGIEJ

II przypadek — Kogo? Czego?

▶ Rodzaj męski
  • Końcówki rzeczownika:
    • -ów – для слов, оканчивающихся на твердые согласные
    • -y – для слов на мягкие согласные: ś, ź, ć, dź, ń, rz, cz, sz, ż
    • -i – для слов на мягкие согласные: -ś, -ć, -ń, -ź
    • ø (zerowa) – без окончания, напр.: mężczyzna – mężczyzn
  • Końcówki przymiotnika:
    • -ych, -ich – после мягких согласных и k, g (напр. tanich, wysokich, drogich)

🔸 Dystrybucja końcówek:

-ów – наиболее распространенная, часто используется после:

  • spółgłoski funkcjonalnie miękkie
  • -c, -l, -j

Примеры:

meczów, widelców, koców, esejów, palców, krajów, sztućców, konsulów

🔸 Końcówki fakultatywne (две формы):

  • pokoi / pokojów
  • koszy / koszów
  • materacy / materaców
  • funduszy / funduszów
  • płaszczy / płaszczów
  • lokali / lokalów

🔸 Końcówka zerowa (ø):

У некоторых названий жителей городов и регионов:

  • mieszczanin → mieszczan
  • warszawianin → warszawian
  • krakowianin → krakowian
  • Pomorzanin → Pomorzan

Также:

mężczyzna → mężczyzn

🔸 Alternacje:

  • ą → ę: miesiąc → miesięcy
  • dź → dzi: pieniądz → pieniędzy
▶ Rodzaj żeński i nijaki

rzeczownik: końcówка ø

przymiotnik: końcówки -ich, -ych (аналогично мужскому роду)

▶ Ruchome -e

Если слово заканчивается на трудный для произношения стык согласных, вставляется -e:

  • książka → książek
  • jajka → jajek

▶ Alternacje (переменны в корне):

  • droga → dróg
  • krowa → krów

Rzeczowniki żeńskie zakończone na -nia, -alnia, -arnia

Могут принимать формы:

  • kuchnia → kuchni / kuchen
  • spiżarnia → spiżarni / spiżarń
  • cukiernia → cukierni / cukierń

▶ Rzeczowniki żeńskie zakończone na spółgłoskę lub obcego pochodzenia

Например:

  • złość → złości
  • kość → kości
  • postać → postaci
  • radość → radości
  • noc → nocy
  • mysz → myszy

Также:

  • epopeja → epopei
  • misja → misji
  • akademia → akademii

▶ Rzeczowniki nijakie zakończone na -um

Имеют окончание -ów:

  • muzeum → muzeów
  • centrum → centrów
  • hospicjum → hospicjów
🧮 Dopełniacz po liczebnikach (после числительных)

В польском языке только числительные dwa, trzy, cztery (и составные вроде 22, 33, 194) сочетаются с mianownik liczby mnogiej.
Все остальные (5, 6, 7 и далее) — с dopełniacz mnogi.

img1

—